Ballustrada: 2022

maandag 14 november 2022

Gazdanov en Schouwen-Duiveland centraal

Daar is-ie dan, het nieuwe nummer van BALLUSTRADA. In het net verschenen najaarsdubbelnummer staan de Russische auteur Gajto Gazdanov (1903-1971) en dichters over Schouwen-Duiveland centraal.

Speciaal voor BALLUSTRADA vertaalde slavist Willem G. Weststeijn het verhaal ‘De gevangene’ van Gazdanov in het Nederlands. Gazdanovs werk is tot dusver nog maar in zeer beperkte mate in Nederland verschenen. Weststeijn schreef bij het verhaal een inleiding met biografische schets.

Voor de vaste rubriek Laaglandse Poëzie verzamelde samensteller Johan Everaers vijftien dichters over Schouwen-Duiveland uit heden en verleden. Enkele namen: Ester Naomi Perquin, Rien Vroegindeweij, Thom Schrijer, Stefan van den Bossche, Jan van Seters.

Stadsdichters en raketten

Verder bevat het nummer poëzie van onder anderen Jabik Veenbaas, Julien Holtrigter, Kees Engelhart en Astrid Arns. Ook stadsdichters van Middelburg en Terneuzen, Aschwin van den Abeele en Peter Knipmeijer, laten de lezers kennismaken met gedichten uit nieuwe bundels.

Verhalend proza en essayistiek worden geleverd door onder anderen Yorgos Dalman, Guido Eekhaut, Reinder Veelinx, Andreas van Rompaey en Paul van Leeuwenkamp. De rubriek De Juiste Verkeerde Verbanden (Jan J.B. Kuipers) behandelt de factor macht (hebben raketten er iets mee te maken?), terwijl columnist Minor zich afvraagt waar inspiratie te koop is. Ko de Jonge heeft in ‘Aan flarden’ werk uitgekozen van de Luxemburgse mail-art kunstenaar Franz Frisch.

Zie HIER een artikel in de PZC over het najaarsnummer.

Neem nu een abonnement of bestel het nieuwe nummer!

Los dubbelnummer € 12,50 | Abonnement € 20,00, 4 nummers inclusief porto
Bankrekening NL35 ABNA 049 92 02 864 t.n.v. Stichting Zeeuws Licht

Redactie: André van der Veeke, Jan J.B. Kuipers, Johan Everaers
Vaste medewerkers: Kees Klok, Paul van Leeuwenkamp, Thom Schrijer, Jos Rouw (webzaken)
Vormgeving: Ko de Jonge

Contact: avdveeke@zeelandnet.nl

woensdag 19 oktober 2022

Schouwen-Duiveland centraal in Laaglandse Poëzie

Binnenkort valt het najaarsdubbelnummer van Ballustrada op de mat, ondanks de torenhoge papierprijzen - waarvan de abonnees niets merken. Een mirakel bijna.

De rubriek Laaglandse Poëzie springt ook in dit nummer in het oog. Samensteller Johan Everaers heeft dichters verzameld die te maken hebben met of afkomstig zijn van Schouwen-Duivenland. Het resultaat mag er zijn. Enkele namen: Ester Naomi Perquin, Rien Vroegindeweij, Thom Schrijer, Stefan van den Bossche, Jan van Seters. De dreigende oeroude dichtregels 'Westenschouwen, het zal je rouwen, dat je geroofd hebt mijn vrouwe', hebben blijkbaar geen invloed gehad op de kwaliteit van de bijdragen.

Everaers meldt in zijn inleiding van deze aflevering nadrukkelijk dat hij bij de samenstelling afging op zijn herinnering; het gaat om een keuze, een greep, een impressie. Door een speling van het lot ontbreekt bijvoorbeeld het hieronder geplaatste gedicht van Kees Francke in de bloemlezing...

West Mongolia 87

Alle zeegaten
allang afgesloten

de Schouwse Boer was er nog wel
maar verder herkende ik niets
(behalve de Vuurtoren natuurlijk
die moeilijk te vergeten is)

en na het seizoen
van rijp en wolfspinnen
begint hier het huis al
hol te klinken

Uit: Kees Francke, West Mongoolse Gezangen (Trichis Publishing bv, 2016)

Meer nieuws over het najaarsnummer in een volgende post.

Neem nu een abonnement of bestel het nieuwe nummer!

dinsdag 23 augustus 2022

In Ballustrada 34, nr 1-2 (2020) werden veertien boekwerkjes uit het archief ARTisSTARTplus getoond. We zien hieronder de bijdragen van John Evans, Gögös Ferenc, Joseph Huber en Josef Klaffki.

Kunstwerken in boekvorm, steeds hetzelfde formaat en basismateriaal, maar door de invulling van verschillende kunstenaars keer op keer met een andere inhoud. En dat 1420 keer. Een collectie die in 40 jaar is gerealiseerd. Een periode waarin werkwijzen zijn veranderd en communicatie via andere wegen tot stand komt. In 1982 kenden we geen computer en internet. Aan de achterzijde van de postzegel moest nog gelikt worden voordat tekst of beeld een omvangrijke reis begon.

En nog pijnlijker: het basismateriaal van de boekjes, doorslagpapier, wordt al een aantal jaren niet meer vervaardigd. De typemachine is verhuisd naar het museum voor oudheden. Dus niemand vraagt nog naar doorslagpapier. De wet van vraag en aanbod drukte uiteindelijk het laatste stempel op het project. 'Gesloten'. Voorbij. En dan….

Het museum CODA-Apeldoorn beheert o.a. kunstwerken waarbij het boek als kunstvorm en 'papierkunst in de volle breedte, variërend van kleine kunstwerken en objecten tot levensgrote installaties' fungeert. 'Soms worden daarbij maatschappelijke thema’s belicht of raken ze het persoonlijk leven van de kunstenaar; andere werken vertellen een (materiaal)technisch verhaal of raken de andere thema’s en ontwikkelingen'.

Een uitgelezen locatie dus.

CODA-Apeldoorn zal het ARTisSTARTplus archief in de collectie opnemen en zorg dragen voor het in stand houden van het project/archief.

Ko de Jonge

dinsdag 5 juli 2022

Jan Verschoore exposeert in Waterlandkerkje

Beeldend kunstenaar en BALLUSTRADA-medewerker vanaf het prille begin Jan Verschoore exposeert van zaterdag 9 tot zaterdag 16 juli in 't Kerkje van Waterlandkerkje. Al meer dan een kwarteeuw maakt hij klein-grafiek en voor kenners was hij in de jaren negentig de beste stempelsnijder van Europa.

Gedurende zijn mail-art-periode (tot 2002) verschenen Verschoore's 'Artistamps' in diverse publicaties. Zijn 'zegelblokken-project' werd tentoongesteld in onder andere het Museum van Het Boek (Meermanno Westreenianum) te Den Haag.

Tegenwoordig maakt Verschoore ook schilderijen (acryl en olie op linnen, 3D): gestileerde voorstellingen, vaak ontleend aan zijn grafische ontwerpen. Een geraffineerd spel tussen organische en geometrische vormen...

Verschoore's expositie vindt plaats in het kader van de Zeven Zomerse Weken in 't Kerkje.

Net als de exposanten vóór en na hem is Jan Verschoore ook zelf aanwezig tijdens de openingsuren van zijn expositie.

Neem nu een abonnement of bestel het nieuwe nummer!

maandag 4 juli 2022

Nieuw werk in Kunstpark Vlissingen

Tussen de Sloeweg en de Willem Klooslaan in Vlissingen wordt dit jaar een nieuw kunstwerk geplaatst. Zes edities gingen hieraan vooraf en deze keer staan woord en beeld centraal. Het thema van deze fase is BUITEN ZINNEN.

Het tonen van gedichten in het straatbeeld heeft een lange geschiedenis, maar mondt meestal uit in het plaatsen van een tekst op een gebouw of op een tegel in het straatoppervlak. Omdat het Kunstpark Vlissingen een beeldenpark is, is er gekozen voor een speciale werkwijze. Anna de Bruyckere (dichter) heeft voor het kunstpark een speciaal gedicht gemaakt en Tamara Dees (beeldend kunstenaar) heeft drie ontwerpen gemaakt naar aanleiding van dit gedicht.

De ontwerpen worden op 9 juli in de kunstwerkplaats KipVis gepresenteerd. Omwonenden en belangstellenden kunnen hun voorkeur kenbaar maken door middel van het invullen van de stemkaart.

Vanaf 28 juni is de dichtbundel “DOORBRAAK” met het werk van De Bruyckere en Dees bij aankoop van een boek in boekhandel ’t Spui in Vlissingen gratis verkrijgbaar.

De onthulling van het beeld vindt plaats op 15 oktober.

Het Kunstpark is een idee (april 2012) van Ko de Jonge (vormgever Ballustrada). In samenwerking met Ans Couwenberg, Monique Jasperse, Sylvia Hubrouck, Giel Louws en Hans Overvliet wil de kunstwerkplaats in dit gebied een bijzondere route realiseren: Kunstpark Vlissingen met als ondertitel ‘ik ben een god . . .’. Een pad waar de wandelaar geraakt wordt door opmerkelijke beelden. Veertien plaatsen die verwondering oproepen en uitnodigen tot nadenken.

www.ikbeneengod.one

Neem nu een abonnement of bestel het nieuwe nummer!

donderdag 2 juni 2022

Sporen met BALLUSTRADA

Ondanks enige troebelen vanwege de papierschaarste ligt het dubbele voorjaarsnummer van Ballustrada nu op tafel! Na al het navelstaren in het jubileumnummer nu weer aandacht voor de wereld om ons heen. Verbindende factor bij de meeste verhalen, gedichten en essays is deze keer de trein, een thema dat er als bij toeval uitrolde door de inzending van Reinold Widemann die u in dit nummer aantreft.

Bert Bevers zette voortvarend twintig dichters op de trein in de reeks Laaglandse Poëzie, Wil van Broekhoven blijft steken op het station van Antwerpen. Willem Roggeman en Johan Everaers nemen onze vertaalrubriek(en) Taal Ver Taal voor hun rekening; Roggeman vertaalde een gedicht van de kort geleden overleden Amerikaanse beatnikdichter Ferlinghetti, Johan Everaers koos voor een tekst over verdwijningen in de metro van Enrique Vila-Matas.

Rogier de Jong laat zijn geest de vrije loop en stelt vast dat je treinen nooit schuldig kunt verklaren. André van der Veeke laat de lezer kennismaken met zijn grootvader-remmer-treingeleider, Jan J.B. Kuipers rekent in De Juiste Verkeerde Verbanden af met het begrip vrijheid. Ons instinct is immers de locomotief die ons over de levensrails trekt. En als Raats de trein pakt valt er altijd wat te lachen. Paul van Leeuwenkamp spoort zowel naar Venetië als naar de ‘andere dimensie’ van zijn jeugd. De fietsende antiheld van Urbanus pakt toch maar een boemel en zelfs columnist Minor laat zich in met de Nederlandse Spoorwegen. Hij herdenkt een gelukzalig moment, toen de raampjes in de coupé nog open konden om de zoete geur van hooi binnen te laten.

Ko de Jonge geeft acte de présence met de trein als cover; zijn archief bevat kaarten van Joris Meltzer waarin Meltzer zijn bijzondere interesse voor trams, treinen en reizen toont.

Het is maar een greep. Dit dubbele voorjaarsnummer bevat immers ook bijdragen van onder anderen Job Degenaar en Pieter Drift die niet met het thema te maken hebben. Om dit alles te ontdekken raadpleegt u de inhoudsopgave: een stuk makkelijker dan de gemiddelde dienstregeling!

Wat zijn we allemaal vergeten of hebben we genegeerd ten aanzien van het thema? Om The Night Mail van Auden konden we niet heen, maar het lukte ons toch. Net als met Het treintje van de weemoed van Zeeuws-Vlaming Rudolf Bakker. En we gingen óók voorbij aan de denderende Rock N Roll Train van AC/DC en zelfs aan Le train va van Adamo.

Het thema van deze Ballustrada sluit niettemin mooi aan bij Europalia 2021/2022. Dit artistieke evenement, dat zich deze keer voornamelijk afspeelt in Brussel, Antwerpen, Londen en Rotterdam, geeft de trein alle aandacht. Bijvoorbeeld met exposities of zelfs kleinschalige, korte opera’s op perrons van de centrale stations. Onze pogingen om wat contacten te leggen stieten in de voorbereiding van het nummer op een muur van vertragingen, wisselstoringen en omleidingen. Heeft Ballustrada voorgoed de trein gemist?

Neem nu een abonnement of bestel het nieuwe nummer!

maandag 16 mei 2022

Vogelpoëzie in LESKIMO

BALLUSTRADA-redacteur Johan Everaers brengt in de jongste editie van zijn eenmanstijdschrift Leskimo de Zierikzée een bloemlezing van poëzie uit het blad Sterna, waaraan hij eveneens sinds jaar en dag meewerkt.

In Sterna, het tijdschrift van de Natuur- en Vogelwacht Schouwen-Duiveland en de Vereniging voor Natuur- en Landschap Goeree-Overflakkee, wordt sinds 2014 in een vaste rubriek een gedicht opgenomen. Deze door Johan Everaers samengestelde rubriek bestaat uit één of twee pagina's met een gedicht en een afbeelding die betrekking hebben op natuur en landschap.

In deze aflevering - jaargang 26, 2022, nummer 1 - zijn achttien gedichten opgenomen die tussen 2014 en mei 2022 in Sterna werden gepubliceerd.

Meewerkende dichters, in een enkel geval postuum, zijn Thom Schrijer, Rien Vroegindeweij, Kees Francke, Karel Leeftink, Jan J.B. Kuipers, Hendrik Carette, William Butler Yeats, Tijs van Bragt, Theodore Roethke, Job Degenaar, Lou Vleugelhof, J.C. Bloem, André van der Veeke, Romain John van de Maele en, jawel, Jean de la Fontaine.

Informatie over Leskimo: everarts@zeelandnet.nl

Sneeuwuil

Neem nu een abonnement of bestel het jubileumnummer!

woensdag 11 mei 2022

Hardnekkig eigengereid

BERICHTEN VAN HET JUBILEUMJAAR BALLUSTRADA 1987-2022

"De laatste jaren is de poëzie bij mij ver weg, maar Ballustrada is één van de verbindingen waardoor deze niet geheel achter de horizon is verdwenen, zodat ik zelfs af en toe geïnspireerd wordt iets gedichtachtigs op de krant te krabbelen.

Ik ben meer bezig met proza, en ook op dat vlak duiken er in Ballustrada steeds weer oude bekenden op. Zo is daar de mysterieuze Yorgos Dalman. Ooit stonden we in Amsterdam naast elkaar bij de presentatie van een verzamelbundel. Een afstandelijke jongeling met wie ik nooit een zin heb gewisseld, maar wiens verhalen steeds weer mijn waardering oogsten. Waarom is er in de boekhandel geen werk van hem? Toen ik ontdekte dat hij twee verhalenbundels publiceerde, waren die nergens meer te krijgen. En nu zijn er weer Guido Eekhaut, voor wie ik begin jaren tachtig mijn enige vertaalwerk deed, Reinold Widemann, Frank Roger … Maar ook ex-redacteur Raats en de zich historisch onderlegd uitsprekende maar toch nooit geheel te doorgronden stilist Jan J.B. Kuipers. En Hans Klok gebruikt voor zijn literaire performances de voornaam Kees. En en en …

Maar dat zijn slechts persoonlijke noten. Het overkoepelende, het kader, dat is het kleurrijke karakter van mail-art en stellingname. Mail-art! Zonder Ballustrada had ik het nooit kunnen bedenken. Fascinerend, prachtig. En dan het fulmineren tegen hype en gemakzuchtig groepsdenken, maar evenzeer tegen te ver doorgevoerd, egoïstisch individualisme. Altijd op jacht naar verkeerde verbanden, naar modieuze leegte. Ja, misschien is Ballustrada wel het laatste socialistische tijdschrift; salonsocialisme natuurlijk, niet dat van de barricaden, maar wel een socialisme dat tegen mijn denken blijft schoppen, bejaard en hardnekkig eigengereid zoals ik bejaard wil worden."

Uit de bijdrage van Paul van Leeuwenkamp aan het 35-jarig jubileumnummer.

Spoedig op de mat: het dubbele voorjaarsnummer van 2022!

Neem nu een abonnement of bestel het jubileumnummer!

zaterdag 12 maart 2022

Broeien aan de Schelde

BERICHTEN VAN HET JUBILEUMJAAR BALLUSTRADA 1987-2022

Het broeien en anderszins woelen aan en naar aanleiding van de Schelde was het thema van de tweede editie van Ballustrada waaraan ik meewerkte: het befaamde Scheldenummer (1990 nr. 1), naar mijn smaak een van de aardigste thema-uitgaven die Ballustrada ooit maakte. Het tegenwoordig wel zeer antiquarisch aandoende zetsel was dan ook vrij bleek; als je het nummer raadpleegt op tijdschriftenbankzeeland.nl dien je het beeld enkele keren te vergroten om de teksten normaal te kunnen lezen. Al tijdens de presentatie van het nummer mompelden sommige aanwezigen over het iele lettertje, lezen we in de PZC van 12 april 1990.

Teksten van obligate medewerkers uit het Zuidwesten aan deze uitgave: Johanna Kruit, Kees Slager (‘wast zijn handen in onschuld bij de bron’), Meindert Inderwisch, Joop Dam (‘eb vloed/eb vloed/eb vloed’), Wim Hofman, Neeltje Zoetje Jobse, Laurens Geerse (‘met Trix erheen en op Iréén terug’) en ga maar door. Freek de Jonge was blijkens het voorwoord waaruit ik deze gegevens put weer een boek aan het schrijven, gesitueerd in Goes. Hij werkte dus niet aan dit nummer mee, maar beloofde Ballustrada de primeur van zijn boek. De in die dagen nog oppermachtige post moet zijn inzending kwijt hebben gemaakt, want de beloofde voorpublicatie is nimmer op de redactie gearriveerd. Mijn door herinneringen aan de winter van 1962/63 gekleurde bijdrage aan het Scheldenummer heette ‘De Russen’: vier Iwans uit het Rode Leger kwamen terecht in mijn geboortedorp Zaamslag en dat zorgde voor magisch-realistische verschieten, want het verleden is het meest intieme vreemde land dat wij kennen.

Fragment uit: "Broeien aan de Schelde" (Jan J.B. Kuipers) in het jubileumnummer.

Neem nu een abonnement of bestel het jubileumnummer!

zaterdag 5 maart 2022

Schrijver Gert Kuipers overleden

Vrijdag 4 maart overleed in zijn woonplaats Vlissingen de schrijver Gert Kuipers (1950). Korte verhalen van zijn hand verschenen regelmatig in Ballustrada.

Met zijn broer Jan publiceerde hij in het SF- en fantasygenre enkele romans en tientallen verhalen. In 1983 wonnen ze daarmee de Nederlands-Belgische King Kong Award. Ook publiceerde Kuipers met zijn broer de bundel Echografie (Liverse, 2017) over hun Zeeuws-Vlaamse en Walcherse jeugd, en het Zeeuwse non-fictieboek Hannelore. Kind van een Duitse moeder in oorlogstijd 1940-1947 (Den Boer/De Ruiter 2010). Gert P. Kuipers was de initiator van de absurdistische webkrant Breezandsche Courant (2002-2012) en regisseur van Breezandsche berichten (CTV 2013).

Foto H.M.D. Dekker

zondag 30 januari 2022

BALLUSTRADA en de 'Zeeusche Nachtegael'

BERICHTEN VAN HET JUBILEUMJAAR BALLUSTRADA 2022

Najaar 1986: oprichtingsplannen voor Ballustrada in Terneuzen. Er bestond in die tijd een al literair blad in Zeeuws-Vlaanderen. Oogschaduw heette dit gestencilde periodiekje en boekhandelaar Robby Bellemans verspreidde het.

De initiatiefnemers van Ballustrada hadden een ander concept voor ogen: drukwerk, interviews, spraakmakend proza en luidruchtige poëzie (Maximalen). De eerste jaargang kwam uit op A-4 formaat. De gemiddelde omvang bedroeg twintig pagina’s, maar die beperking werd gecompenseerd door een uitgesneden venster in de kaft, waarachter een foto van Johan Klein of een mail-art kaart van Jan Verschoore opdook. Wat de eerste vier uitgaven verder boden, valt na te gaan in het hart van het jubileumnummer (2021, dubbelnr. 3 en 4).

Vanaf het eerste nummer was de columnist Minor actief onder de kop Ballustrada Optima Forma. Hij rekende meteen af met concurrent Robby Bellemans: ‘Ik dacht dat mijn zwangere grootmoeder eraan kwam, maar nee, het was Bobby Rellemans.’ Intrigerend was ook de vermelding op de titelpagina: Ballustrada, waarin opgenomen de Zeeusche Nachtegael. De Nachtegael was immers in 1623 door Cats opgericht. Toch kwamen er regelmatig vragen in de trant van: lukt dat een beetje die samenwerking met dat andere blad, die Zeeusche Nachtegael?

Ontleend aan: 'Ballustrada door de eeuwen heen' (André van der Veeke) in het jubileumnummer.

Neem nu een abonnement of bestel het jubileumnummer!